Czynniki wpływające na starzenie skóry
Jednym z najważniejszych czynników starzenia zewnątrzpochodnego jest promieniowanie UV stąd często nazywa się je fotostarzeniem. Jednakowoż istnieją także inne czynniki mające wpływ na przyspieszanie naturalnego starzenia skóry.
Pod wpływem działania promieni UV zachodzą w skórze zjawiska, które powszechnie przyjmuje się za objaw fizjologicznego starzenia. Do zmian tych należą zmarszczki, przesuszenie i szorstkość naskórka, a także plamy posłoneczne i inne przebarwienia.
Oczywiście światło słoneczne ma również pozytywny wpływ na organizm, wszystko jednak zależy od tego jak często i jak długo skóra poddawana jest działaniu promieni. Dotyczy to zarówno promieniowania naturalnego jak i tego, które emitują lampy solaryjne.
Promieniowanie UV dzieli się na trzy główne zakresy, z których każdy oddziałowuje na innej głębokości i na inne struktury skórne. Głębokość przenikania promieniowania ilustruje poniższa rycina.
Ryc.1 Głębokość przenikania promieni UV przez skórę, źródło:www.uwagaslonce.pl
Promieniowanie a starzenie skóry
Promieniowanie UVA to 95% całego promieniowania docierającego do Ziemi. Przenika ono do warstwy podskórnej i wywołuje nietrwałą opaleniznę. Jest ono odpowiedzialne w dużym stopniu za starzenie się skóry mimo, iż nie ma właściwości rumieniotwórczych.
Działa za to immunosupresyjnie, czyli upośledza aktywność systemu odpornościowego co znacznie przyspiesza starzenie a jednocześnie zwiększa prawdopodobieństwo powstawania komórek nowotworowych.
Promieniowanie UVA jest tak samo aktywne przez cały rok, nie zatrzymują go chmury ani szyby dlatego niezbędna jest całoroczna ochrona przeciwsłoneczna. Dodatkowo jest ono odpowiedzialne za powstawanie reakcji fotoalergicznych i fototoksycznych.
Promieniowanie UVB
Pasmo UVB to zaledwie 5 % całego promieniowania docierającego do Ziemi. Najaktywniejsze jest latem w środku dnia, kiedy promienie padają pod kątem prostym. Dociera ono do żywych warstw naskórka, do poziomu połączeń skórno – naskórkowych. Wywołuje silny rumień i powoduje długotrwałą opaleniznę.
To ono odpowiedzialne jest za powstawanie oparzeń. Pod wpływem działania promieniowania rozszerzają się naczynia włosowate skóry i dochodzi do powstania odczynu zapalnego.
Opalenizna jest niczym innym jak właśnie stanem zapalnym. Oprócz wywołania pigmentacji skóry dochodzi do pogrubienia się warstwy rogowej, a w następstwie złuszczenia naskórka. Pojawiają się także przebarwienia.
Promieniowanie UVB długotrwale oddziałujące na skórę zmniejsza aktywność gruczołów łojowych co znacznie obniża nawilżenie i uszkadza barierę naskórkową. Obserwuje się również uszkodzenie włókien kolagenowych, a przez to pojawianie i pogłębianie się bruzd w miejscach eksponowanych na światło.
Działanie promieni słonecznych na skórę
Najpoważniejszą konsekwencją działania promieniowania UVB jest zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów skórnych z czerniakiem złośliwym włącznie.
Organizm kumuluje dawki promieniowania, które doń docierają. Szacuje się, że dwukrotne oparzenie słoneczne w dzieciństwie dziesięciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu skórnego w wieku dorosłym. Promieniowanie UV potęguje także wytwarzanie wolnych rodników, które uszkadzają struktury białkowo – lipidowe komórek organizmu.
Trzeci zakres promieniowania – UVC ma mniejsze znaczenie ze względu na to, że jest zatrzymywane przez warstwę ozonową i nie dociera do powierzchni Ziemi.
Fotostarzenie
Do objawów foto starzenia niezwykle podobne są zmiany spowodowane paleniem tytoniu. W skórze zachodzą takie same zmiany, dodatkowo upośledzone zostają procesy regeneracyjne. Palenie upośledza również działanie estrogenów, co prowadzi do wysuszenia naskórka, ścieńczenia jego żywych warstw i uszkodzenia naczyń krwionośnych.
Dym nikotynowy uwalnia ogromne ilości wolnych rodników przez co skóra palaczy starzeje się znacznie szybciej. Dotyczy to także osób, które same nie palą, ale przebywają w zadymionych pomieszczeniach, czyli tzw. biernych palaczy.
Czynniki egzogenne, w szczególności wymienione promieniowanie UV i dym nikotynowy wywołują zjawisko elastozy, które powoduje pojawienie się zmienionych włókien elastyny.
Sprzyja to zmniejszaniu elastyczności i utracie jędrności skóry. Degradacji ulegają również włókna kolagenowe. W przypadku foto starzenia dochodzi do znacznego zwiększenia komórek zapalnych w skórze i powstaje przewlekły stan zapalny. Na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych włosowatych pojawiają się teleangiektazje.
Charakterystyczne dla fotostarzenia jest także pojawianie się przebarwień. Jest to efekt zwiększenia liczby aktywnych mealnocytów, a także ich powiększenia.
Efekt fotostarzenia
System odpornościowy skóry jest znacznie osłabiony na skutek obniżenia liczby komórek Langerhansa. To sprzyja pojawiania się zmian przednowotworowych, takich jak rogowacenie posłoneczne, które z kolei mogą przekształcić się w nowotwory złośliwe.
Widocznym efektem fotostarzenia jest także przerost gruczołów łojowych i pojawianie się dużych zaskórników, szczególnie w okolicach nosa i skroni.
Zmiany skórne spowodowane oddziaływaniem czynników zewnętrznych nie są nieuniknione i przed wieloma można e się chronić. Bardzo istotna jest odpowiednia fotoprotekcja, dzięki której można uniknąć głębokich zmarszczek strukturalnych i przebarwień a także znacznie zminimalizować ryzyko nowotworów.
Równie ważne jest dostarczanie z pożywieniem składników antyoksydacyjnych, które zahamują działanie wolnych rodników i zapobiegną skutkom ich działania. Poznaj sprzęt kosmetyczny, dzięki któremu zniwelujesz widoczne efekty starzenia się skóry.
