Jak starzeje się skóra
Starzenie to proces, który zachodzi w każdym żywym organizmie. W przypadku człowieka organizm starzeje się od momentu osiągnięcia dojrzałości, choć niektórzy twierdzą, że ze starzeniem mamy do czynienia od narodzin.
Światowa Organizacja Zdrowa przyjęła za próg starości 65 rok życia, czyli wiek, w którym większość osób przechodzi na emeryturę. Na starzenie, jego przebieg i tempo mają wpływ zarówno czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne. Te ostatnie szczególnie mocno odbijają się na zmianach zachodzących w skórze ludzkiej.
Starzenie endogenne – na co nie zawsze mamy wpływ
Wiek biologiczny skóry nie zawsze pokrywa się z wiekiem chronologicznym i wpływa na to szereg czynników. Czynniki endogenne to takie, które pochodzą z wnętrza organizmu.
Dużą zatem rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne, co jednak nie oznacza, że nie można przeciwdziałać wewnątrzpochodnemu starzeniu. Odpowiednia pielęgnacja a przede wszystkim prawidłowe odżywianie i zdrowy styl życia mogą znacznie spowolnić procesy degradacyjne.
Kwestie starzenia endogennego tłumaczą przede wszystkim dwie teorie: teoria zaprogramowania i teoria zaburzeń biochemicznych. Zgodnie z tą pierwszą za starzenie odpowiedzialny jest specyficzny rodzaj genów tzw. gerontogeny, które wpływają na zaburzenia odnowy komórkowej.
Każda komórka ma ograniczoną zdolność do podziałów, jednak połączenie jej z gerontogenem dodatkowo te podziały upośledza. Duże znaczenie ma tu również zjawisko zaprogramowanej śmierci komórki, czyli apoptozy.
Teoria zaburzeń biochemicznych
Teoria zaburzeń biochemicznych mówi z kolei, że to właśnie one negatywnie wpływają na funkcje komórek i tkanek. Do zjawisk tych zaliczają się przede wszystkim reakacje rodnikowe, które prowadzą do uszkodzenia lipidów błon komórkowych, a także struktur białkowych i DNA. Wolne rodniki powstają w procesach metabolicznych i nie da się całkowicie zniwelować ich wpływu.
Organizm posiada wewnętrzne mechanizmy, które mają bronić go przed agresywnym utlenianiem, jednak czasem produkcja rodników jest tak nasilona, że mechanizmy obronne zostają przełamane i dochodzi do zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym.
Negatywne oddziaływanie rodników objawia się na wiele sposobów. Do najważniejszych należą m.in. degradacja włókien kolagenowych i kwasu hialuronowego, utlenianie hemoglobiny, uszkodzenie nici DNA, utlenianie lipidów błon komórkowych, zmiany morfologiczne komórek czy kancerogeneza.
Co wpływa na starzenie się skóry?
Na proces starzenia się skóry ma również wpływ układ hormonalny, w szczególności zaś hormony płciowe. Jest to widoczne zwłaszcza u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Ze względu na obniżenie produkcji estrogenów zmienia się wyraźnie struktura skóry.
Traci ona elastyczność, staje się blada i sucha, co związane jest z zaburzeniem produkcji kolagenu i elastyny. Zakłócenie równowagi hormonalnej zaburza również proces wytwarzania sebum, a to z kolei dodatkowo sprzyja suchości skóry i pogłębianiu się istniejących zmarszczek. Spada produkcja glikozaminoglikanów, co nie tylko zakłóca nawilżenie ale istotnie wpływa także na jędrność skóry.
Jakie zmiany zachodzi podczas starzenia się skóry?
Z wiekiem znacznie upośledzone zostaje działanie bariery naskórkowej.
Ogólnie można przyjąć, że w procesie starzenia wewnątrzpochodnego zachodzą zmiany skórne związane głównie z zaburzeniem podziałów komórkowych, ścieńczeniem żywych warstw naskórka i spowolnieniem syntezy włókien kolagenu i elastyny.
Zaburzony zostaje system odpornościowy skóry ponieważ maleje liczba komórek Langerhansa. Bardzo charakterystycznym zjawiskiem jest spłaszczenie połączeń skórno – naskórkowych, co upośledza odżywienie i dotlenienie struktur naskórka.
Łatwo oddziela się on od skóry właściwej. W skórze właściwej zaburzona zostaje synteza włókien podporowych, zmienia się również ich struktura. Aktywność fibroblastów ulega spowolnieniu, zmniejsza się też ich liczba.
Dotyczy to także naczyń krwionośnych, co z kolei skutkuje zaburzeniami odżywienia tkanek i prowadzi do łatwiejszego powstawania stanów zapalnych.
Ze względu na spowolnienie podziałów komórkowych zmniejszona zostaje zdolność do procesów naprawczych i regeneracyjnych, a upośledzenie antyoksydacyjnych mechanizmów obronnych nasila zjawisko to pogłębia.
Starzenie się skóry z wiekiem
Z wiekiem znacznie upośledzone zostaje działanie bariery naskórkowej. Jest to związane z zaburzeniem produkcji lipidów warstwy rogowej zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym.
Skutkiem tego jest nadmierna transepidermalna utrata wody, przyspieszone wysychanie i złuszczanie naskórka.
Odpowiednie nawilżenie niezbędne jest do zachodzenia procesów enzymatycznych dlatego osłabienie bariery naskórkowej przyczynia się pośrednio do zaburzeń na poziomie podziałów komórkowych i ścieńczenia żywych warstw naskórka.
Wszystkie wyżej wymienione czynniki przyczyniają się do zmian w obrazie skóry.
Zmarszczki ulegają pogłębieniu, “rozmywa się” owal twarzy”, skóra nabiera niezdrowego kolorytu, pojawiają się przebarwienia w wyniku zmniejszenia liczby naczyń krwionośnych oraz zaburzeń w wydzielaniu melaniny. Zobacz urządzenia medyczne, dzięki którym można wykonać zabiegi pozwalające na przeciwdziałanie efektom starzenia się skóry.
