Współczesna kosmetyka z powodzeniem łączy osiągnięcia biotechnologii z wiedzą na temat substancji pochodzących ze składników naturalnych. Witaminy, do niedawna jeszcze pozyskiwane syntetyczne, dziś coraz częściej pozyskiwane są z surowców naturalnych. Ma na to również wpływ nacisk środowiska konsumentów, coraz szerszy dostęp do informacji a także pojawiające się doniesienia na temat niekorzystnego oddziaływania syntetycznie wyizolowanych składników na organizm.
Witamy na przedwczesne starzenie skóry
Znamy ją pod nazwą „witamina młodości“.Bardzo antyoksydant.
Wśród witamin największe znaczenie z punktu widzenia zwalczania wolnych rodników ma witamina E. Jest to grupa związków naturalnych występujących w formie tokoferoli i tokotrienoli.
Witamina E występuje w zielonych częściach roślin, jest składnikiem ziaren zbóż i nasion oleistych. Bogate weń są przede wszystkim kiełki i zarodki roślinne.
Jej działanie kosmetyczne jest bardzo szerokie. Ze względu na swoją budowę chemiczną doskonale zabezpiecza lipidy naskórkowe przed utlenianiem, a co za tym idzie, chroni przed nadmiernym odparowywaniem wilgoci z naskórka.
Ze względu na swoją lipofilność i powinowactwo do lipidów naskórkowych z łatwością przenika przez cement międzykomórkowy działając w głębszych partiach naskórka, a nawet w skórze właściwej.
Witamina C a starzenie skóry
Jej bardzo ważną cechą jest przerywanie reakcji rodnikowych w skórze. Po połączeniu z wolnym rodnikiem tworzy niegroźną dla komórek formę – rodnik tokoferylowy – który rozkłada się do neutralnych związków chemicznych. Rodnik tokoferylowy może również ulec regeneracji i stać się na powrót aktywną witaminą E.
W tym celu jednak wymaga obecności witaminy C. Jest to zatem główna przyczyna stosowania połączenia tych dwóch witamin w kosmetykach o właściwościach przeciw starzeniowych.
“Witamina C może występować w dwóch formach chemicznych – lewo i prawoskrętnej”
Witamina C może występować w dwóch formach chemicznych – lewo i prawoskrętnej, z tym, że tylko forma lewoskrętna, czyli kwas L-askorbinowy jest aktywna.
Witamina C, obok opisanej wyżej witaminy E, wykazuje jedno z najsilniejszych działań antyrodnikowych. Jest bardzo aktywna, o czym świadczy nie tylko zdolność do jej samoregenaracji, ale także możliwość regenerowania witaminy E.
Jako witamina mająca ogromny udział w prawidłowym działaniu układu odpornościowego organizmu, jest również odpowiedzialna za obronne funkcje skóry.
Ma duże znaczenie w prawidłowym procesie syntezy kolagenu, wspiera regenerację i gojenie uszkodzonych tkanek, a przede wszystkim przeciwdziała utlenianiu hamując tym samym procesy kancerogenezy. Przyspiesza także gojenie skóry uszkodzonej ekspozycją na promieniowanie UV niwelując tym samym efekty fotostarzenia. Jako witamina mało stabilna kwas askorbinowy w kosmetyce zamykany jest w liposomach.
spowolnienie starzenia skóry
Trzecią witaminą o działaniu antyoksydacyjnym jest witamina A, zwana popularnie retinolem, choć nazwa obejmuje zarówno retinol jak i jego pochodne: retinal i kwas retinowy. W roślinach występuje prowitamina A czyli beta-karoten. Bogate weń są zwłaszcza marchew i rośliny ciemnozielone lub żółte, a także algi, skąd współczesna kosmetyka czerpie go najczęściej.
Beta karoten pełni w kosmetykach funkcję silnego przeciwutleniacza. Wspiera procesy regeneracji i stymuluje syntezę kolagenu. Chroni także skórę przed przyspieszonym starzeniem spowodowanym oddziaływaniem promieni UV.
Do grupy antyoksydantów zalicza się również szereg składników roślinnych. Jednymi z najsilniejszych są polifenole, a wśród nich flawonoidy. Są to związki barwnikowe w kolorze żółtym i pomarańczowym. Zaliczamy do nich także niebiesko – fioletowe antocyjany.
Flawonoidy hamują reakcje powodujące powstawanie wolnych rodników, chelatują również jony metali odpowiedzialnych za zapoczątkowywanie reakcji rodnikowych. Ich dużą zaletą jest również zapobieganie utlenianiu witaminy C i przedłużanie jej działania w organizmie.
Flawonoidy chronią naczynia krwionośne, zapobiegając kruchości i pękaniu. Mają również silne działanie przeciwzapalne. Hamują procesy powodujące powstawanie reakcji alergicznych, działają przeciwbólowo i przeciwobrzękowo.
Zapobieganie procesom zapalnym znacznie spowalnia starzenie się tkanek. Substancje te chronią również przed degradacją kwasu hialuronowego i elastyny, co daje znaczący efekt kosmetyczny.
Substancje o działaniu przeciw starzeniu
Substancjami o silnym działaniu przeciwstarzeniowym są fitoestrogeny, nazywane potocznie roślinnymi hormonami. Są to związki niesteroidowe, które budową i funkcją przypominają estrogeny. Występują one we wszystkich częściach roślin gdzie pełnią funkcje grzybobójcze, antyutleniające i budulcowe.
Najczęściej spotyka się izoflawony pochodzące z roślin strączkowych, np soi, ale w kosmetyce mają zastosowanie również ekstrakty z koniczyny łąkowej czy lucerny, a także azjatyckiej rośliny kudzu.
Fitoestrogeny są często wykorzystywane zamiast hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy, ponieważ hamują jej objawy.
Wykazują one silne działanie przeciwutleniające dzięki czemu chronią organizm przed nowotworami. Ich funkcja ochronna wyraża się również przez nasilanie apoptozy komórek nowotworowych.
Silne działanie antyoksydacyjne mają przede wszystkim genisteina i daidzeina, które są niezwykle aktywne również przy zastosowaniu miejscowym. Badania dowiodły, ze genisteina chroni błony lipidowe komórek przed utlenianiem.
Filoestrogeny
Fitoestrogeny stosowane miejscowo opóźniają pojawianie się objawów starzenia skóry. Poprawiają jej jędrność poprzez wpływ na syntezę kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, a tym samym wzmacniają jej strukturę i wpływają na jej gęstość.
Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza w okresie menopauzy, kiedy ilość tych składników skórnych drastycznie spada. Wykazują także działanie przeciwzapalne, łagodzą podrażnienia, do których tendencja zwiększa się wraz z wiekiem.
Ich zdolność hamowania rumienia fotochemicznego i posłonecznego podrażnienia skóry sprawia, że doskonale sprawdzają sie w przeciwdziałaniu skutkom fotostarzenia.
Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że hamują aktywność enzymów uruchamianych pod wpływem promieni UV, niszczących włókna podporowe skóry. Fitohormony, zwłaszcza pochodzące z soi poprawiają również naturalny koloryt skóry, pomagają zmniejszać rozszerzające się z wiekiem pory skórne i uszczelniają naczynia włosowate.
Ich działanie podobne jest do hormonów zwierzęcych z tą różnicą, że nie powodują skutków ubocznych dzięki czemu mogą być bezpiecznie stosowane także w preparatach kosmetycznych. Są częstymi składnikami kremów o właściwościach regenerujących i hamujących transepidermalną utratę wody.
Jak spowolnić starzenie skóry?
Stosowanie fitoestrogenów w kosmetyce zastąpiło dawniej produkowane kosmetyki zawierające żeńskie hormony płciowe (np. kremy z placentą).
W kosmetyce przeciwstarzeniowej znalazły zastosowanie również różne oleje roślinne a ich działanie doceniano już w starożytności. Do najbardziej popularnych w pielęgnacji cery dojrzałej należy ostatnio olej arganowy. Zawiera on ponad 100 aktywnych substancji m.in. kwas oleinowy i linolowy, witaminę E, A oraz polifenole.
Wykazuje silne działanie antyrodnikowe, wygładzające i ujędrniające. Regeneruje i wzmacnia struktury naskórka, e zapobiegając transepidermalnej utracie wody. Chroni przed negatywnymi skutkami promieniowania UV. Nawilża i działa przeciwzmarszczkowo odbudowując jednocześnie płaszcz hydrolipidowy skóry.
Bardzo cenionym składnikiem jest olej z nasion dzikiej róży rdzawej, nazywanej często różą muszkatołową. Jest ona pospolitą rośliną europejską, jednak najcenniejsze właściwości przypisuje się odmianom rosnącym w Chile, u podnóża Andów.
Jest niezwykle bogata w NNKT, zawiera aż do 50% kwasu linolowego i około 35 % linolenowego. Oprócz tego zawiera witaminy E i A, naturalną tretinoinę i flawonoidy.
Ten specyficzny skład nadaje olejowy z róży rdzawej wyjątkowe właściwości regeneracyjne i przeciwzapalne. Doskonale łagodzi on oparzenia skórne, działa przeciwstarzeniowo, niweluje również efekty fotostarzenia.
Jak stosować kosmetyki przeciw starzeniu skóry?
Miejscowe zastosowanie pozwala na zniwelowanie drobnych zmarszczek i przebarwień. Olej ten aktywizuje fibroblasty, dzięki czemu poprawia proces syntezy kolagenu. Wpływa to na poprawę napięcia i elastyczności skóry.
Naturalna tretinoina nie powoduje skutków ubocznych takich, jak jej syntetyczny odpowiednik, może być zatem bezpiecznie stosowana nawet w przypadku delikatnej skóry. Olej sprawdza się także w pielęgnacji zniszczonych i wypadających włosów.
Często stosowanym olejem jest także olej z wiesiołka dwuletniego. Bogaty jest przede wszystkim w kwas linolowy, zawiera także kwas linolenowy i oleinowy. Szczególne znaczenie ma zwłaszcza kwas gamma-linolenowy (GLA), którego ilość maleje wraz z wiekiem.
Organizm co prawda wytwarza go z kwasu alfa-linolenowego, jednak w bardzo ograniczonych ilościach. GLA poprawia funkcje bariery naskórkowej dzięki czemu chroni skórę przed infekcjami.
Ma właściwości kojące i łagodzące stany zapalne i podrażnienia. W skórze tworzy prostaglandyny chroniące przed przedwczesnym starzeniem dzięki właściwościom przeciwalergicznym i przeciwzapalnym.
Braki GLA objawiają się suchością, nadmiernym rogowaceniem i łuszczeniem naskórka. Olej z wiesiołka poleca się również do pielęgnacji skóry chorobowo zmienionej.
Wspomaga leczenie atopowego zapalenia skóry, egzemy czy łuszczycy. Zawiera on także polifenole znane ze swoich właściwości antyoksydacyjnych, które chronią skórę przed przyspieszonym starzeniem i szkodliwym działaniem czynników środowiskowych.
Co jeszcze spowalnia procesy starzenia skóry?
Wartościowym jest również, mało jeszcze doceniany, olej z nasion czarnej porzeczki. Charakteryzuje go wysoka biologiczna aktywność kwasu gamma-linolenowego, zawiera także kwas linolowy, linolenowy i rzadki kwas stearydynowy.
Działanie oleju z czarnej porzeczki podobne jest do działania oleju wiesiołkowego. Zawiera dodatkowo również fitosterole i tokoferole, które zwiększają jego aktywność z perspektywy zastosowania dla skóry starzejącej się.
Grupą składników o silnych właściwościach odmładzających są kwasy hydroksylowe. Zwykle używa się ich jako eksfoliantów, czyli składników złuszczających skórę. Pochodzą one zazwyczaj ze źródeł naturalnych choć ostatnio pozyskiwane są również biotechnologicznie.
W niskich stężeniach złuszczają warstwę rogową, zwiększają również zawartość substancji nawilżających w naskórku. Ich działanie polega też na stymulacji odbudowy włókien kolagenowych i poprawie jakości elastyny, dzięki czemu uzyskujemy efekt odmłodzenia skóry i zniwelowania efektów starzenia, zwłaszcza zewnątrzpochodnego.
Do najczęściej stosowanych kwasów w kosmetyce anti – aging należą glikolowy i mlekowy. Popularnych jest również kwas migdałowy. Wszystkie trzy można łączyć z witaminami czy kwasami należącymi do innych grup chemicznych po to, by uzyskać lepsze efekty. W medycynie estetycznej stosuje się również różnego typu zabiegi. Zobacz kombajny kosmetyczne, dzięki którym możliwe będzie ich przeprowadzenie.
